Wat is Tandsteen? Lees hier alles wat je moet weten!

Tandsteen: veel mensen hebben er wel eens van gehoord of mee te maken gehad, maar weten niet precies wat het is. Waarom ontstaat het, wat zijn de risico’s, en hoe voorkom je het? In deze uitgebreide maar makkelijk leesbare blog ontdek je alles over tandsteen, met praktische tips voor een gezond en fris gebit.

Wat is tandsteen precies?

Tandsteen is een verharde vorm van tandplak. Tandplak bestaat uit bacteriën, speeksel en voedselresten die zich dagelijks op je tanden vormen. Als je tandplak niet goed verwijdert door te poetsen en te flossen, kan het binnen een paar dagen verharden door de mineralen in je speeksel. Dan wordt het tandsteen.

Belangrijk om te weten:

Tandplak kun je zelf verwijderen met een goede mondhygiëne. Tandsteen daarentegen is hard en hecht zich stevig vast aan het tandoppervlak — je kunt het niet zelf verwijderen.

Hoe ziet tandsteen eruit?

• Geelachtig tot bruin van kleur
• Ruw en hard
• Vooral zichtbaar aan de binnenkant van de ondertanden en bij de kiezen aan de wangzijde
• Soms verborgen onder het tandvlees, waar het niet direct zichtbaar, maar wel schadelijk is

Wist u dat er twee soorten tandsteen zijn?

Supragingivaal tandsteen: boven het tandvlees, meestal witgeel en zichtbaar.

Subgingivaal tandsteen: onder het tandvlees, vaak donkerder van kleur en moeilijker te bereiken.

Hoe ontstaat tandsteen?

Tandsteen is het gevolg van opgehoopte en niet verwijderde tandplak. In je speeksel zitten mineralen zoals calcium en fosfaat. Deze mineralen reageren met tandplak, waardoor het uithardt en verkalkt. Hoe snel dit gebeurt, verschilt per persoon. Factoren die tandsteenvorming versnellen:

• Slechte of onregelmatige mondhygiëne
• Roken
• Ongezonde voeding (veel suiker of koolhydraten)
• Lage speekselproductie of een droge mond
• Gebruik van beugels of slecht passende vullingen
• Genetische aanleg

Waarom is tandsteen schadelijk?

Hoewel tandsteen zelf geen pijn doet, is het de perfecte plek voor nieuwe bacteriën om zich te nestelen. Deze bacteriën kunnen leiden tot verschillende mondproblemen. Mogelijke gevolgen van tandsteen:

• Gingivitis: ontstoken en bloedend tandvlees
• Parodontitis: een ernstige tandvleesontsteking die het kaakbot aantast
• Slechte adem (halitose)
• Terugtrekkend tandvlees, waardoor tanden langer lijken
• Tandverkleuring
• In ernstige gevallen: tandverlies
• Bovendien belemmert tandsteen het poetsen en flossen, waardoor het risico op gaatjes toeneemt.

Hoe wordt tandsteen verwijderd?

Zoals eerder genoemd: je kunt tandsteen niet zelf verwijderen. Alleen een tandarts of mondhygiënist kan tandsteen professioneel verwijderen met behulp van:

• Een ultrasoon apparaat dat tandsteen los trilt met hoge frequentie
• Handinstrumenten zoals haakjes en schrapers
• In sommige gevallen: polijsten van de tanden om het oppervlak glad en schoon te maken

Hoe kun je tandsteen voorkomen?

Tandsteen voorkomen is makkelijker (en prettiger) dan het laten verwijderen. Het draait allemaal om consistente, goede mondverzorging. Praktische tips om tandsteen te voorkomen:

1. Poets minimaal 2x per dag met een fluoride tandpasta
2. Gebruik een elektrische tandenborstel – deze reinigt grondiger dan een handtandenborstel
3. Flos dagelijks of gebruik tandenstokers/ragers om tandplak tussen tanden te verwijderen
4. Spoel je mond met water na het eten of drinken
5. Stop met roken – rokers hebben meer tandsteen en slechtere tandgezondheid
6. Eet gezond en vezelrijk – dit stimuleert de speekselproductie en helpt bij natuurlijke reiniging
7. Bezoek je tandarts of mondhygiënist 2 keer per jaar voor controle en reiniging

Tandsteen en kinderen: ook belangrijk

Veel mensen denken dat tandsteen vooral bij volwassenen voorkomt, maar ook kinderen kunnen tandsteen ontwikkelen, vooral als ze onvoldoende poetsen of veel suikerrijke producten eten. Daarom is het belangrijk om al op jonge leeftijd goede poetsgewoonten aan te leren.

Veelgestelde vragen over tandsteen

Kan tandsteen vanzelf verdwijnen?

Nee, tandsteen is hard en moet professioneel verwijderd worden.

Is tandsteen gevaarlijk?

Op zich niet, maar het verhoogt de kans op tandvleesproblemen en tandverlies.

Kan ik tandsteen met natuurlijke middelen verwijderen?

Er bestaan huismiddeltjes zoals bakpoeder of kokosolie, maar die zijn niet bewezen effectief tegen tandsteen. Sommige kunnen je tandglazuur zelfs beschadigen.